Disney’s veel geprezen, nieuwste animatiefilm Binnenstebuiten speelt zich af in het hoofd van het 11-jarige meisje Riley. Vijf emoties, gepersonaliseerd door evenzoveel karakters – plezier, angst, woede, verdriet en afkeer – helpen haar om de wereld in haar hoofd en die om haar heen te begrijpen. Het script is gebaseerd op regisseur Pete Docter’s eigen jeugdervaringen, ondersteund door wetenschappelijk onderzoek. Ouders biedt de film daarmee een goed aanknopingspunt om met hun kinderen over gevoelens te praten. Ook zelf kunnen volwassenen veel van Disney’s nieuwste Pixar-pareltje leren.
Riley’s belevenissen zijn niet zomaar uit de dikke duimen van de scenario-schrijvers gezogen. Psychologiedocenten Dacher Keltner, van de University of California, Berkeley, en Paul Ekman, van de University of California, San Francisco, hebben hen inhoudelijk geadviseerd. Hoewel deze deskundigen zich in het uiteindelijke resultaat niet voor de volle honderd procent kunnen vinden – naar hun smaak wordt verdriet te negatief afgeschilderd – geeft de film toch een goed beeld van welke functie emoties hebben, en hoe deze jou kunnen helpen te floreren.
De 4 belangrijkste dingen die je van Disney’s nieuwste pareltje kunt leren (en hoe wetenschappelijk onderzoek dit ondersteunt):
1. Geluk gaat niet alleen over plezier
Recent onderzoek wijst uit dat mensen die ‘emodiversiteit’ – oftewel een scala aan zowel positieve als negatieve emoties – ervaren, geestelijk gezonder zijn dan mensen die zich alleen op positieve of negatieve ervaringen focussen. Als je een verscheidenheid aan emoties voelt, krijg je een completer beeld van een situatie. Daaruit komen betere gedragskeuzes voort – en potentieel een groter geluksgevoel. Dit verklaart waarschijnlijk waarom het karakter dat in de film voor deze emotie staat ‘Plezier’ heet, in plaats van ‘Geluk’. Plezier is slechts één element van geluk, dat kan worden beïnvloed door andere emoties. Bijvoorbeeld door verdriet.
2. Probeer geluk niet af te dwingen
Onderzoek van onder meer Stanford University’s emotie-expert Iris Mauss suggereert dat je geluk niet tot een expliciet doel in je leven moet maken. Als je dat wel doet, kun je je juist ellendig gaan voelen. Hoe meer je geluk nastreeft, hoe groter de kans dat je zeer hoge normen op dat gebied zult stellen. En dat je teleurgesteld – en minder gelukkig – zult zijn als je niet in staat blijkt om daaraan te voldoen. Het is belangrijk om bewust tijd in te ruimen voor ervaringen waarvan jij geniet. Zonder dat je negatieve gevoelens of situaties die daartoe leiden ontkent of vermijdt. Want zo’n eenzijdige benadering kan dus juist contra-productief zijn.
3. Verdriet is van vitaal belang voor je welzijn
Verdriet verbindt mensen op een diep niveau. Met wat er in jezelf omgaat, en met anderen. De film laat zien hoe zware emoties, zoals verdriet, maar ook angst en woede, zeer ongemakkelijk kunnen voelen. Dat is de reden dat veel mensen ze uit alle macht proberen te vermijden. Maar al deze emoties dienen een belangrijk doel, en vormen een essentieel onderdeel van je geluk. Ze geven je inzicht in je ‘innerlijke en uiterlijke omgeving’. Op een manier die kan helpen om je met anderen te verbinden, om gevaar te vermijden of om te herstellen van verlies. ‘Verdrietige mensen kunnen bijvoorbeeld ook vrijgeviger zijn’, zegt Joseph P. Forgas, psychologiedocent op de University of New South Wales in Sydney.
4. Omarm lastige emoties met aandacht
Hoe verleidelijk het ook is om moeilijke emoties uit de weg te gaan, of om ze te onderdrukken: doe het niet. Iets wat je wegstopt of vermijdt, blijft vaak terugkomen. In steeds heftiger vorm. Dit betekent niet dat hoeft te gebeuren waar je misschien bang voor bent: dat je verstrikt raakt in een emotioneel drama. Dit voorkom je met een mindfulle houding, die je kunt aanleren aan de hand van een aantal eenvoudige oefeningen. Als je mindful, oftewel bewust aandachtig, bent, merk je een emotie simpelweg op. Zonder te oordelen of dit de ‘goede’ of de ‘verkeerde’ manier van je voelen is. Zo creëer je ruimte om een gezonde reactie te kiezen. Uit onderzoek uit 2014 blijkt dat depressieve jongeren en jong volwassenen met een mindfulle levenshouding lagere niveaus van depressie en angst vertonen, en gelukkiger zijn.
Geef een reactie